میزان مجاز TDS در اکواریوم چقدر است؟

TDS آب چیست؟

 TDS (Total Dissolved Solids) همان مجموع مواد جامد محلول است. در حقیقت TDS تمامی یونهای مثبت و منفی موجود در آب را در بر می گیرد. این یونها ممکن است شامل کلسیم، منیزیم، فسفات و سیلیکات باشند بنابراین بسیار مهم است که میزان غلظت این یونها در آب شهری یعنی همان آبی  که آکواریوم را با آن پر میکنیم را بدانیم.

بسیاری از مواد شیمایی و سموم به دلیل ورود فاضلاب به زمین و فعالیت های صنعتی از طریق آب های زیرزمینی به آب شهری را می یابند و معمولا شرایط آب شهریا برای گونه های حساس آکواریوم مناسب نیست به همین خاطر است بسیاری از علاقه مندان آکواریوم آب شور و ریف از از فیلتر اسمز معکوس یا RO برای کنترل غلظت یونها در آب ورودی به آکواریوم استفاده میکنند. برای آکواریوم داران آب شیرین هم بررسی غلظت این یونها توصیه می شود.

انواع سختی آب:

به طور کلی سختی آب به دو گروه سختی موقت و سختی دائم آب تقسیم میشود و به صورت کلی سختی آب مجموع نمک های کلسیم، منیزیم و گاهی آلومینیوم، آهن، روی، سولفات، منگنز و… است.

سختی دائم:

به علت وجود ترکیبات کلسیم و یا منیزیم در آب نیترات ها، فسفات ها، کلرید ها و یا سیلیکات های کلسیم و منیزیم تولید میشوند که کربن در آن دخالتی ندارند.

سختی موقت:

وجود کربنات ها و بی کربنات های کلسیم و منیزیم در آب سختی موقت آب را ایجاد میکند.

تفاوت  TDS با سختی آب:

به طور خلاصه تفاوت اصلی TDS با سختی آب در مقدار یون های موجود در آب است یعنی وقتی که شما میزان سختی آب را اندازه گیری میکنید در حقیقت مقدار کلسیم و منیزیم آن را مشخص میکنید و به طور ساده تر عامل رسوب گذاری آب را اندازه میگیرید ولی زمانی که TDS آب را اندازه میگیرید در اصل سختی کل یا (Total Dissolved Solids) را اندازه میگیرید.

برای اندازه گیری TDS آب باید از TDS سنج یا TDS متر استفاده شود. در حالی که وسیله اندازه گیری سختی آب کیت های اندازه گیری سختی آب میباشد. همچنین برای کاهش TDS آب معمولا از دستگاه اسمز معکوس یا همان آب شیرین کن ها یا فیلتر ها استفاده میشود ولی برای کاهش سختی آب باید از سختی گیرهای رزینی استفاده شود.

یکی از علائم آب سخت این است که در زمان مخلوط شدن با صابون کمتر کف میکند در صورتی که از علائم  TDS آب طعم آن است. طعم آب با TDS های متفاوت با یکدیگر فرق دارد.

درجه سختی آب:

به کل مواد جامد محلول در آب درجه سختی میگویند.

اندازه گیری  TDS با TDS  سنج الکتریکی:

آب خالص معمولا هادی برق نیست اما با افزایش تی دی اس هدایت الکتریکی آب افزایش می یابد و می توان این میزان را با یک دستگاه الکتریکی به نام TDS سنج از طریق عبور یک جریان ضعیف از بین الکترودهای آن در ظرف حاوی نمونه آب اندازه گیری کرد و میزان آن را با واحد ppm یا mg/l نمایش داد.

هر چه این عدد بزرگتر باشد نشان می دهد که مواد جامد بیشتری در آب محلولند.

آب شهری معمولا از استاندارهای کانی  و مطلوب برای شرب  برخوردار است اما با تغییرات سفره های اب های زیر زمینی معمولا این کیفیت از ثبات کانی برخوردار نیست و مردم ترجیح می دهند از فیلترهای اسفر معکوس به عنوان تصفیه آب شرب استفاده کنند. البته لازم به ذکر است اگر مردم مستقیما از آب شهری برای نوشیدن استفاده کنند هیچ مشکلی برای انها پیش نمی آید اما تی دی اس بالای این آب مناسب موجودات حساس اکواریوم نیست.

منظور از آب اشامیدنی با سختی بالا چیست؟

کلسیم و منیزیم حل شده در آب دو ماده معدنی اصلی هستند که آب را سخت میکند. هر چه میزان کلسیم و منیزیم و ترکیبات معدنی در آب بیشتر باشد آب سخت تر است.

میزان مناسب سختی آب و TDS  برای آشامیدن بر اساس گزارشات غذا و دارو به شرح زیر است:

TDS کم تر از 250 میلی گرم در لیتر مناسب برای آب اشامیدنی است و آب با TDS بالای هزار میلی گیرم در لیتر موجب اختلال در سیستم گوارشی بدن میشود.

افزایش TDS زنگ خطر کاهش کیفیت آب شهری است مثلا در تهران TDS آب شهری معمولا بین 200 تا 700 ppm متغییر استو مردم با استفاده از فیلترهای تصفیه آب های خانگی میزان قابل توجهی از این یونها را حذف میکنند با این وجود مقداری از ترکیبات بسیار کوچک مثل آمونیاک و سیلیکات می توانند راه خود را از بین منافذ بسیار ریز این فیلتر به آکواریوم باز کنند و همین مقدار حیات ماهی های حساس و بی مهره گان را به خطر بیندازد و رشد جلبکهای مزاحم را افزایش دهند. بهتر است تی دی اس آب ورودی به آکواریوم بین 0 تا 5 ppm  باشد.

تقریبا غشاء های های فیلترهای خانگی نرخ حذفی بین 96 تا 98 درصد دارند در نتیجه آب خروجی معمولا TDS کمتر از 5 دارند و برای آکواریوم مناسب است. البته این در صورتی است که شما در منطقه ای با کیفیت آب شهری مطلوب زندگی می کنید اگر آب شهری محل زندگی شما TDS بالای 450 داشته باشد TDS آب خروجی از RO با توجه به نرخ حذف اشاره شده در حدود 14  ppm خواهد شد که برای آکواریوم مناسب نیست به همین دلیل شما همواره می بایست TDS  آب ورودی و خروجی فیلتر را به صورت  منظم با TDS سنج دستی یا اتوماتیک کنترل نمایید. اگر متوجه شدید تی دی اس بالا است باید از پدهای دیونیزه کننده رزمینی برای کاهش تی دی اس استفاده نمایید و این پدها را هر زمان حس کردید TDS در حال افزایش است تعویض نمایید.

منافذ RO بعد از مدتی مسدود می شوند. بازرسی چشمی زمان تعویض غشاها را برای شما مشخص می کند اما بهترین کار کنترل منظم آب خروجی از فیلتر و مقایسه آن با آب شهر است. چنانچه نرخ حذف غشاهای فیلتر به کمتر از 90% رسیده باشد می بایست انها را تعویض کرد.

چگونگی محافظت از TDS سنج ها

همیشه الکترودهای TDS سنج را پس از استفاده با آب RO بشوئید و اگر جرمی روی آن تشکیل شده ابتدا آن جرم را با کمی سرکه تمیز کنید و سپس به طور کامل با آب RO شستشو دهید.

• هیچگاه به الکترودهای TDS سنج دست نزنید و حتی المقدور هیچگاه آنها را لمس نکنید.
• به یاد داشته باشید وجود مواد شوینده در آب حتی به مقدار بسیار کم TDS آب را بالا نشان می دهد و شما را به اشتباه می اندازد.
• در زمان سنجش TDS آب آکواریوم یک تست تمیز برای نمونه گیری داشته باشید.
• بهتر است به صورت هفتگی میزان TDS آب اکواریوم را اندازه گیری نمائید.

میزان مناسب TDS برای آب شرب

مقدار مطلوب TDS برای اب شرب 90 تا 160 ppm است در حال حاضر TDS آب تهران حدود 200 تا 700 ppm می باشد و TDS آب اطراف شهر تهران 900 ppm می باشد.

ما برای استفاده از آب در آکواریوم به TDS زیر 100 ppm احتیاج داریم که به آن آب سبک نیز گفته می شود.

میزان مناسب TDS برای آکواریوم

بهترین میزان TDS آب اکواریوم رنج بین 0 تا 5 ppm است. آب با میزان بالای 100 ppm برای بعضی از گیاهان و ماهی ها و میگوها مفید است.

جدول میزان سختی آب TDS در مناطق مختلف ایران به صورت تقریبی شما با بررسی این جدول میزان TDS آب منطقه خود را بسنجید ولی به دلیل تغییرات کیفیت آب در زمان های مختلف بهتر است برای سنجش دقیق تر TDS از TDS سنج استفاده نمایند:

توصیه میگردد حتما به آب آکواریوم خود توجه کنید و میزان سختی آب را هفته ای یک بار اندازه گیری کنید. چون افزایش سختی آب باعث مرگ بچه ماهیان و ماهیان حساس و همچنین تلفات در آبزیان میشود.

در جدول زیر بطور تقریبی میزان سختی آب مناسب برای بعضی از ماهیان زینتی را مشاهده می نمائید. این میزان رنج مطلوب و مناسب برای اینگونه ماهیان است.